برونشیت در کودکان

برونشیت در کودکان

مقدمه:

به طور کلی برونشیت در کودکان یک عفونت شایع است که باعث التهاب در مجاری هوایی ریه می شود. دیواره مجاری هوایی ریه با جلوگیری از بروز عفونت‌ها به حفاظت از دستگاه تنفسی کودک شما کمک می‌کند. ویروس ها، عامل اکثر موارد برونشیت هستند و و معمولا در فصول سرد سال به اوج خود می رسند. در کنار ویروس ها، مواجهه با مواد حساسیت زا مانند دود سیگار نیز ممکن است سبب ایجاد التهاب و تجمع مایع در برونش ها شده و سبب سرفه، تولید خلط و علائم برونشیت در کودکان شوند.

انواع برونشیت در کودکان:

• برونشیت حاد

برونشیت حاد در کودکان، معمولا همراه با عفونت های ویروسی دستگاه تنفسی تحتانی دیده می شود. شروع آن در کودکان تقریباً سریع بوده و منجر به علائم شدیدی می‌شود و عموماً دو تا سه هفته طول می‌کشد.  برونشیت حاد معمولاً همراه با سرفه است و به ندرت ممکن است باکتری ها منجر به ایجاد آن در کودکان سالم شوند. از جمله شایع ترین ویروس هایی که منجر به برونشیت حاد در کودکان می شوند، می توان به آدنوویروس ها، ویروس آنفولانزا و رینوویروس ها اشاره کرد.

• برونشیت مزمن

به التهاب و عفونت مکرر مجاری تنفسی که با گذشت زمان منجر به تخریب آن ها می شود، برونشیت مزمن گفته می شود. برونشیت مزمن عمدتاً در میان افراد بالای ۴۵ سال شایع است، اما در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان هم دیده می شود. کودکان مبتلا به برونشیت مزمن، معمولا خلط زیادی داشته که سعی در خروج آن به همراه سرفه دارند. برای این کودکان، بهبودی از عفونت‌های دستگاه تنفسی مثل سرماخوردگی معمولی بیش از حد طبیعی زمان می‌برد. از جمله شایع ترین علل برونشیت مزمن در کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد: آسم، بیماری فیبروز سیستیک، بلع جسم خارجی و تماس با مواد محرک. در تماس بودن با دخانیات شایعترین علت درگیر شدن با این بیماری است و  عواملی مانند آلودگی هوا و ژنتیک نقش کمتری در بروز این بیماری دارند. خس خس سینه ، احساس تنگی نفس و سرفه عوارض اصلی این بیماری است که می تواند منجر به  سخت تر شدن تنفس گردد. همچنین کودکان مبتلا به برونشیت مزمن، مستعد عفونت های میکروبی هستند که اگر این عفونت ها به درستی درمان نشوند، می توانند منجر به بیماری چرکی ریه و تخریب مجاری تنفسی شوند.

علائم برونشیت در کودکان:

برونشیت اغلب در طول یک سرماخوردگی یا بعد از آن ایجاد می‌شود، بنابراین کودک معمولاً ابتدا دچار علائم سرماخوردگی مثل گلودرد، خستگی، آبریزش بینی، لرز، درد و تب ملایم می‌شود. همچنین علائم برونشیت حاد و مزمن در کودکان کمی متفاوت می باشد.

• علائم برونشیت حاد در کودکان

1. سرفه (سرفه ها ابتدا خشک، و در ادامه با خلط همراه می شوند)

2. درد قفسه سینه حین سرفه یا کشیدن نفس عمیق

3. آبریزش بینی

4. لرز

5. ضعف و بی حالی

6. تب خفیف

7. گلودرد و گرفتگی صدا

8. بدن درد و سردرد

9. ترشحات شفاف یا چرکی بینی 

• علائم برونشیت مزمن در کودکان

1. سرفه خلط دار که طی یک ماه درمان بهبود پیدا نمی کند

2. خس خس قفسه سینه

3. احساس ناراحتی در قفسه سینه

4. تنگی نفس

عوارض برونشیت در کودکان:

بیماری برونشیت در کودکان باعث بروز عوارض زیر می شود:

• لب ها یا پوست آبی (سیانوز) که ناشی از کمبود اکسیژن است

• مکث در تنفس (آپنه) که بیشتر در نوزادان نارس و نوزادان در دو ماه اول زندگی رخ می دهد

• کم آبی بدن

• سطح اکسیژن پایین و نارسایی تنفسی

در صورت عدم درمان مناسب، عوارض برونشیت در کودکان عبارتند از:

• برونشکتازی: نوعی بیماری انسدادی مجاری ریه می باشد.

• برونکوپنومونی: زمانی که پنومونی باعث ایجاد التهاب در آلوئول ها شود، به آن برونکوپنومونی گفته می شود.

• نارسایی حاد ریه

درمان بیماری:

درمان برونشیت در کودکان، به حاد یا مزمن بودن آن بستگی دارد. بیماری برونشیت در کودکان معمولا دو تا سه هفته طول می کشد. بیشتر کودکان با انجام راهکارهای مناسب در خانه بهبود پیدا می کنند و تعداد کمی از کودکان نیاز به بستری شدن دارند. برونشیت معمولاً ناشی از یک ویروس است، بنابراین مصرف آنتی‌بیوتیک کمکی به درمان آن نمی‌کند. آنتی بیوتیک تنها در صورتی تجویز می شود که کودک به برونشیت باکتریایی، ذات‌الریه، یا عفونت باکتریایی دیگری (مثل سیاه سرفه) و عفونت گوش مبتلا شده باشد.

• درمان های غیردارویی

با مراقبت و استراحت زیاد، شرایط کودکتان قاعدتاً باید ظرف یک هفته تا ده روز بهبود بیابد، البته سرفه می‌تواند به مدت سه تا چهار هفته ادامه داشته باشد. بعضی از اقداماتی که می‌توانند علائم کودکتان را کاهش دهند عبارتند از:

حفظ رطوبت هوا

از جمله مهمترین درمان های غیردارویی برونشیت در کودکان، می توان به استفاده از دستگاه های بخور سرد در منزل جهت حفظ رطوبت هوا اشاره کرد.در اتاق خواب کودک یا در جایی که در طول روز در آن بازی می‌کند یک دستگاه بخور یا رطوبت‌ساز سرد روشن کنید، خصوصاً اگر در منطقه‌ای با آب و هوای خشک زندگی می‌کنید.

مصرف مایعات

اطفال مبتلا به این بیماری نیاز بیشتری به مصرف آب در طی شبانه روز دارند.برای کمک به تسکین احتقان و جلوگیری از کم آبی بدن کودک، او باید مایعات زیادی بنوشد.

استراحت

کودکتان را به استراحتِ فراوان تشویق کنید. هوای سرد، گرد و غبار و دود می‌توانند دستگاه تنفسی کودک را تحریک کنند، بنابراین یک اتاق تمیز، گرم و عاری از دود برای استراحت او فراهم کنید. اعضای خانواده اطفال مبتلا به برونشیت به هیچ وجه نباید در اطراف کودک از سیگار استفاده کنند، زیرا منجر به آسیب ریوی در این اطفال می شود.

محلول آب نمک

از محلول های نمکی سالین که بدون نسخه پزشک به فروش می رسند برای رفع گرفتگی یا پری بینی استفاده کنید.

• درمان های دارویی

به طور کلی درمان برونشیت شامل استراحت، دریافت کافی مایعات، استفاده از مسکن ها و داروهای تب بر، داروهای کاهش دهنده سرفه، برونکودیلاتورها (داروهای گشادکننده برونش) با تجویز پزشک و پرهیز از قرار گرفتن در معرض دود سیگار و آلرژن های محیطی مانند حلال ها و مواد شوینده می باشد.

راه های پیشگیری:

با توجه به این موضوع که ویروس ها از فردی به فرد دیگر انتقال پیدا می کنند، بهترین راه جلوگیری از انتقال این ویروس عدم تماس با افراد آلوده است. توصیه می شود دست های کودک را قبل از خوردن غذا بشویید و محل اطراف را ضد عفونی نگه دارید. بهتر است برای محافظت از اعضای خانواده علی الخصوص کودکان،  افراد سیگاری خانواده را به ترک این مواد تشویق نمایید  زیرا دود سیگار اطرافیان می تواند سبب  ابتلا کودک به عفونت های ویروسی و افزایش احتقان در مجاری هوایی آنها گردد.

کودکان در معرض خطر:

این بیماری معمولا کودکان زیر 2 سال را درگیر می کند. نوزادان زیر 3 ماه بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند، زیرا سیستم ایمنی آنها هنوز به طور کامل تکامل نیافته است. عوامل دیگری که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند به شرح زیرند:

• تولد زودرس

• زمینه ابتلا به بیماری قلبی در کودکان

• زمینه ابتلا به بیماری ریوی در کودکان

• قرارگیری در معرض دود سیگار

• سیستم ایمنی بدن ضعیف

• کودکانی که از شیر مادر تغذیه نمی کنند